ഓട്ടസഞ്ചിയിൽ കൂലി വാങ്ങുന്നവർ

അത്യദ്ധ്വാനം ചെയ്ത് വരുമാനം വളരെയധികം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്തോറും പാഴ്ച്ചെലവുകൾ അതിലധികം വർദ്ധിച്ച് ദാരിദ്ര്യത്തിലൂടെ മുന്നോട്ടുപോകുന്ന സഹോദരങ്ങളേറെയാണ്. ദൈവത്തെ അറിയുകയും പ്രാർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്യുന്നവർക്ക് എന്തുകൊണ്ടാണ് ഇങ്ങനെ സംഭവിക്കുന്നതെന്ന് അനേകർ ആത്മഗതം ചെയ്യാറുണ്ട്. നീണ്ട ഏഴു പതിറ്റാണ്ടുകാലത്ത് ബാബിലോണ്യ പ്രവാസത്തിൽനിന്ന് ദൈവം വിമോചിപ്പിച്ച് യെരൂശലേമിലേക്കു കൊണ്ടുവന്ന ജനം അത്യധികം ആവേശത്തോടുകൂടെയാണ് ബാബിലോണ്യ ആക്രമണത്താൽ ചുട്ടുകരിക്കപ്പെട്ട ദൈവാലയത്തിനു വീണ്ടും അടിസ്ഥാനമിട്ടത്. എന്നാൽ അടിസ്ഥാനമിട്ട ശേഷം അവർ തങ്ങളുടെ സ്വന്തം ഭാവി സുരക്ഷിതമാക്കുന്നതിനുവേണ്ടിയുള്ള പ്രയത്നം ആരംഭിച്ചു. ആ അത്യദ്ധ്വാനത്തിൽ തങ്ങളെ വിമോചിപ്പിച്ച് തങ്ങളുടെ പിതൃഭവനത്തിലേക്ക് അത്യത്ഭുതകരമായി കൊണ്ടെത്തിച്ച് ദൈവത്തെയും ആ ദൈവത്തിനുവേണ്ടി അടിസ്ഥാനമിട്ടിരുന്ന ദൈവാലയത്തെയും അവർ വിസ്മരിച്ചുകളഞ്ഞു. യഹോവയുടെ ആലയം പണിയുവാൻ സമയമായിട്ടില്ല എന്ന ഭാവേന അവർ തങ്ങൾക്കു തട്ടിട്ട ഭവനങ്ങൾ പടുത്തുയർത്തി. അങ്ങനെ ദൈവത്തെയും ദൈവത്തിന്റെ ആലയത്തെയും മറന്നു സമ്പാദ്യങ്ങൾ സ്വരൂപിക്കുവാൻ കഠിനാദ്ധ്വാനം ചെയ്ത അവരുടെ പരിശ്രമങ്ങളെല്ലാം ദൈവം ശൂന്യമാക്കിക്കളഞ്ഞു. “നിങ്ങൾ വളരെ വിതെച്ചിട്ടും അല്പമേ കൊണ്ടുവരുന്നുള്ളു; നിങ്ങൾ ഭക്ഷിച്ചിട്ടും പൂർത്തിവരുന്നില്ല; പാനം ചെയ്തിട്ടും തൃപ്തിവരുന്നില്ല വസ്ത്രം ധരിച്ചിട്ടും ആർക്കും കുളിർ മാറുന്നില്ല; കൂലിക്കാരൻ ഓട്ടസഞ്ചിയിൽ ഇടുവാൻ കൂലിവാങ്ങുന്നു” (ഹഗാ, 1:6) എന്ന് അരുളിച്ചെയ്യുന്ന ദൈവം, അവർ പ്രതീക്ഷകളോടെ വീട്ടിൽ കൊണ്ടുവന്ന സമ്പാദ്യങ്ങളൊക്കെയും താൻ ഊതിക്കളഞ്ഞതായും അങ്ങനെ ഊതിക്കളയുവാനുളള കാരണം, തന്റെ ആലയം ശൂന്യമായിക്കിടക്കുമ്പോൾ അവർ തങ്ങളുടെ സ്വന്തം ഭവനങ്ങളുടെ അഭിവ്യദ്ധിക്കുവേണ്ടി പ്രയത്നിച്ചതാണെന്നും ഹഗ്ഗായി പ്രവാചകനിലൂടെ വ്യക്തമാക്കുന്നു (ഹഗാ, 1:9). അതുകൊണ്ട് പ്രകൃതിയിന്മേലും അവരുടെ കൈകളുടെ സകല പ്രവർത്തികളിന്മേലും ദൈവം വറുതി വിളിച്ചുവരുത്തിയിരിക്കുന്നതായി അരുളിച്ചെയ്തു. ഉടനേ അവർ ദൈവത്തിന്റെ ശബ്ദം കേട്ടനുസരിച്ച് ദൈവത്തിന്റെ ആലയത്തിന്റെ പണിയിൽ വ്യാപൃതരായി. അപ്പോൾ അതുവരെ അവരെ ശൂന്യതയിലേക്കു നടത്തിയ ദൈവം: “ഇന്നു മുതൽ ഞാൻ നിങ്ങളെ അനുഗ്രഹിക്കും” (ഹഗ്ഗാ, 2:19) എന്ന് അരുളിച്ചെയ്ത് അനുഗ്രഹത്തിന്റെ വാതായനം അവർക്കായി തുറന്നു. നമ്മുടെ അനുഗ്രഹത്തിനും അഭിവൃദ്ധിക്കും വേണ്ടി ദൈവത്തെ നാം ഭയപ്പെടുകയും അവനോടു പ്രാർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ ദൈവത്തിന്റെ ആലയത്തെക്കുറിച്ച് അഥവാ ദൈവത്തിന്റെ വേലയെക്കുറിച്ച് (അത് സഭയോ ശുശ്രുഷയോ എന്തായിരുന്നാലും) തീക്ഷണതയില്ലാത്തവരായി തീരുകയാണെങ്കിൽ നമ്മുടെ പ്രയത്നങ്ങളൊക്കെയും ശൂന്യമായിപ്പോകുമെന്ന് ബാബിലോണിൽ നിന്നു മടങ്ങിയെത്തിയ പ്രവാസികളുടെ അനുഭവം വ്യക്തമാക്കുന്നു.

യഹോവയുടെ ക്രോധദിവസം

ആഭരണങ്ങൾ അലങ്കാരവസ്തുക്കളും ധനത്തിന്റെയും പ്രതാപത്തിന്റെയും പ്രതീകങ്ങളുമാണ്. ഇവ ആവോളം സമ്പാദിച്ചു കൂട്ടുവാൻ മനുഷ്യൻ എല്ലായ്പ്പോഴും പ്രയത്നിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ധനത്തിന്റെയും പ്രതാപത്തിന്റെയും ഐശ്വര്യത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാനമായി ഇവയെ കണക്കാക്കുന്ന മനുഷ്യൻ ഇവയുടെ മൂല്യം തങ്ങളെ രക്ഷിക്കുമെന്നു കണക്കുകൂട്ടുന്നു. തങ്ങളെ സമൃദ്ധിയിലേക്കു നയിച്ച അത്യുന്നതനായ ദൈവത്തെ മറന്ന യിസായേലിന്റെമേൽ ദൈവം നടത്തിയ ന്യായവിധി, സ്വർണ്ണവും വെള്ളിയും തങ്ങളെ രക്ഷിക്കുമെന്നു കരുതി ദൈവത്തെ മറന്നു മുന്നോട്ടുപോകുന്ന മനുഷ്യനുള്ള മുന്നറിയിപ്പാണ്: “യഹോവയുടെ ക്രോധദിവസത്തിൽ അവരുടെ വെള്ളിക്കും പൊന്നിന്നും അവരെ രക്ഷിപ്പാൻ കഴികയില്ല; സർവ്വഭൂമിയും അവന്റെ തീക്ഷ്ണതാഗ്നിക്കു ഇരയായ്തീരും; സകല ഭൂവാസികൾക്കും അവൻ ശീഘ്രസംഹാരം വരുത്തും.” (സെഫ, 1:18). “ആ ദിവസം ക്രോധദിവസം, കഷ്ടവും സങ്കടവും ഉള്ള ദിവസം, ശൂന്യതയും നാശവും ഉള്ള ദിവസം, ഇരുട്ടും അന്ധകാരവും ഉള്ള ദിവസം, മേഘവും മൂടലും ഉള്ള ദിവസം, ഉറപ്പുള്ള പട്ടണങ്ങൾക്കും ഉയരമുള്ള കൊത്തളങ്ങൾക്കും വിരോധമായി കാഹളനാദവും ആരവവും ഉള്ള ദിവസം തന്നേ.” (സെഫ, 1:15,16). മിസ്രയീമ്യ അടിമത്തത്തിൽനിന്ന് അത്ഭുതങ്ങളാലും അടയാളങ്ങളാലും തങ്ങളെ വിമോചിപ്പിച്ച്, ചെങ്കടലും യോർദാനും പിളർന്ന്, 40 വർഷക്കാലം മരുഭൂമിയിലൂടെ പകലിൽ മേഘസ്തംഭമായി തണലേകിയും, രാതിയിൽ അഗ്നിസ്തംഭമായി വെളിച്ചം നൽകിയും വഴിനടത്തിയവനും, ഭക്ഷി ക്കുവാൻ മന്നായും കാടപ്പക്ഷിയും നൽകി പാലും തേനും ഒഴുകുന്ന കനാൻദേശത്തെത്തിച്ചവനുമായ ദൈവത്തെ മറന്ന് യിസായേൽമക്കൾ, ജാതികളുടെ ദേവന്മാരായ ബാലിനെയും മല്ക്കാമിനെയും ആരാധിക്കുകയും, അവർക്കു പൂജാഗിരികൾ പണിതു നമസ്കരിക്കുകയും ചെയ്തു. ദൈവത്തിന്റെ നീതിയും ന്യായവും മറന്നു മ്ലേച്ഛതകളിൽ ജീവിച്ച്, യഹോവ ഗുണമോ ദോഷമോ ചെയ്യുകയില്ല എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ട് ദൈവത്തിന്റെ പ്രവാചകന്മാരെ നിന്ദിക്കുകയും കൊല്ലുകയും ചെയ്ത അവർ, തങ്ങളുടെ തിരിച്ചുവരവിനുവേണ്ടി ക്ഷമാപുർവ്വം കാത്തിരുന്ന കരുണാസമ്പന്നനായ ദൈവത്തെ പരീക്ഷിക്കുകയായിരുന്നു. ദൈവത്തിന്റെ ക്രോധദിവസത്തെ കുറിച്ചുള്ള മുന്നറിയിപ്പു ലഭിച്ചിട്ടും തങ്ങളുടെ സ്വർണ്ണവും വെള്ളിയും അഥവാ ധനവും പ്രതാപങ്ങളും തങ്ങളെ രക്ഷിക്കുമെന്നു ചിന്തിച്ച് ദൈവത്തെ അവഗണിച്ചുകൊണ്ട് അവർ മുന്നോട്ടുപോയി. ആ ക്രോധദിവസം ഭയാനകമായിരുന്നു. ദൈവം, താൻ രൂപകല്പന ചെയ്തതും ഭൂമിയിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായിരുന്നതുമായ ദൈവാലയത്തെയും, തന്നെ മറന്ന ജനതയുടെ ഭവനങ്ങളെയും കത്തിച്ചുകളഞ്ഞു. വൃദ്ധന്മാരും യൗവ്വനക്കാരും കുഞ്ഞുങ്ങളും എല്ലാമെല്ലാം മൃഗീയമായി കൊല്ലപ്പെട്ടു. തങ്ങളുടെ സമ്പത്തിലും സ്ഥാനമാനങ്ങളിലും പ്രതാപങ്ങളിലും ആശ്രയിച്ച്, അവ തങ്ങളെ രക്ഷിക്കുമെന്നു കരുതി നി മുന്നോട്ടുപോകുന്ന ആധുനിക മനുഷ്യന് ചരിത്രം നൽകുന്ന മുന്നറിയിപ്പാണ് യഹോവയുടെ ക്രോധദിവസം.

വാഗ്ദത്തങ്ങൾ വരും നിശ്ചയം; താമസിക്കയുമില്ല

സർവ്വശക്തനായ ദൈവം, തന്നെ വിട്ട് പാപത്തിലൂടെ വഷളത്തങ്ങളിലും മ്ലേച്ഛതകളിലും ഓടുന്ന മനുഷ്യനെ തന്നിലേക്ക് മടക്കിവരുത്തുവാൻ തന്റെ ദാസന്മാരിലൂടെ മുന്നറിയിപ്പുകളും താക്കീതുകളും ലോകാരംഭംഴമുതൽ ഇന്നുവരെ നൽകിവരുന്നു. പക്ഷേ, അവ ഉടനടി സംഭവിക്കാത്തതിനാൽ ഈ മുന്നറിയിപ്പുകളെ ജനം അവഗണിച്ചും നിഷേധിച്ചുംകൊണ്ട് പാപത്തിന്റെ ആഴങ്ങളിലേക്കുള്ള ഓട്ടം തുടർന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ദൈവം തന്റെ പ്രവാചകന്മാരിലൂടെയും ദാസന്മാരിലൂടെയും താക്കീതുകളും മുന്നറിയിപ്പുകളും നൽകുന്നതു പാപിയെ നശിപ്പിക്കുവാനല്ല, പിന്നെയോ വീണ്ടെടുക്കുവാനാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് “ദുഷ്ടൻ തന്റെ വഴിവിട്ടുതിരിഞ്ഞു ജീവിക്കുന്നതിലാണ് എനിക്കു സന്തോഷമുള്ളത്…… നിങ്ങളുടെ ദുർമ്മാർഗ്ഗങ്ങൾ വിട്ടുതിരിയുവിൻ. നിങ്ങൾ എന്തിനു മരിക്കുന്നു?” (യെഹെ, 33:11) എന്ന് ദൈവം ചോദിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ മഹാകാരുണ്യവാനും ദീർഘക്ഷമയുള്ളവനും സ്നേഹവാനുമായ ദൈവം, മനുഷ്യൻ പാപം ഉപേക്ഷിച്ച് തന്റെ സ്നേഹത്തിലേക്കു മടങ്ങിവരുവാൻ അവനു വേണ്ടുവോളം സമയം കൊടുക്കുന്നു. പക്ഷേ ആ സമയദൈർഘ്യം ദൈവത്തിന്റെ അരുളപ്പാടുകളെ സംശയിക്കുവാനും തിരസ്കരിക്കുവാനും മനുഷ്യനെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. ഈ കാരണംകൊണ്ട് താൻ ദർശനങ്ങളും അരുളപ്പാടുകളും നൽകിയ തന്റെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ദാസന്മാർപോലും പലപ്പോഴും വിഷമവൃത്തത്തിലാകുന്നു. എന്തെന്നാൽ ദൈവം നൽകിയ മുന്നറിയിപ്പുകളായ ദർശനങ്ങളും അരുളപ്പാടുകളും ഉടനടി പ്രാവർത്തികമാകാതെ വരുമ്പോൾ ജനം അവരെ അവിശ്വസിക്കുകയും അവഹേളിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് അത്യുന്നതനായ ദൈവം: “ദർശനത്തിന്നു ഒരു അവധിവെച്ചിരിക്കുന്നു; അതു സമാപ്തിയിലേക്കു ബദ്ധപ്പെടുന്നു; സമയം തെറ്റുകയുമില്ല; അതു വൈകിയാലും അതിന്നായി കാത്തിരിക്ക; അതു വരും നിശ്ചയം; താമസിക്കയുമില്ല” (ഹബ, 2:3) എന്നു തന്റെ വചനത്തിൽ വിശ്വസിക്കുകയും ആശ്രയിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന തന്റെ ദാസന്മാർക്ക് ഉറപ്പു നൽകുന്നത്.

നിന്നെത്തന്നെ നല്ലവണ്ണം ശക്തീകരിക്കുക

ഇന്നത്തെ ക്രൈസ്തവസമൂഹങ്ങൾ വിവിധ തലങ്ങളിൽ തങ്ങൾക്കു ശക്തിയുണ്ടെന്നു കരുതുന്നവരാണ്. അസംഖ്യം ദേവാലയങ്ങൾ പടുത്തുയർത്തിയെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്ന വർ, വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ഉടമകളെന്ന് അഭിമാനിക്കുന്നവർ, ആതുരശുശ്രൂഷാ രംഗത്തെ പ്രബലത പ്രഘോഷിക്കുന്നവർ, അംഗസംഖ്യകൊണ്ട് തങ്ങളാണ് മുമ്പിലെന്നു വിളംബരം ചെയ്യുന്നവർ, അങ്ങനെ ആ പട്ടിക നീണ്ടുപോകുന്നു. സർവ്വശക്തനായ ദൈവം തന്റെ പ്രവാചകനായ നഹൂമിലൂടെ ദൈവജനത്തിനു നൽകുന്ന മുന്നറിയിപ്പു ശ്രദ്ധേയമാണ്; “സംഹാരകൻ നിനക്കെതിരേ കയറിവരുന്നു; കോട്ട കാത്തുകൊള്ളുക; വഴി സൂക്ഷിച്ചുനോക്കുക; അരമുറുക്കുക; നിന്നെത്തന്നെ നല്ലവണ്ണം ശക്തീകരിക്കുക.” (നഹൂം, 2:1). ഇന്നത്തെ ക്രൈസ്തവ സമൂഹങ്ങൾ പ്രബലമെന്നു ധരിച്ചിരിക്കുന്ന പ്രസ്തുത, ഭൗതിക ശക്തികൾകൊണ്ട് ഈ സംഹാരകനെ നേരിടുവാനോ അവരെ ദൈവം ഭരമേല്പിച്ചിരിക്കുന്ന കോട്ടകൾ കാത്തുസൂക്ഷിക്കുവാനോ സാദ്ധ്യമല്ലെന്നു മനസ്സിലാക്കേണ്ട കാലം അതിക്രമിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്തെന്നാൽ ആരാണ് ഈ സംഹാരകൻ അഥവാ ശത്രുവെന്നു ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടാൽ മാത്രമേ, എന്തു ശക്തികൊണ്ട് അവനെ കീഴടക്കുവാൻ കഴിയുമെന്ന് നമുക്കു ചിന്തിക്കുവാൻ സാദ്ധ്യമാകൂ. അപ്പൊസ്തലനായ പൗലൊസ് ഈ ശത്രുവിനെക്കുറിച്ച് എഫെസ്യസഭയെ ഉദ്ബോധിപ്പിക്കുന്നതു ശ്രദ്ധേയമാണ്: “നമുക്കു പോരാട്ടം ഉള്ളതു ജഡരക്തങ്ങളോടല്ല, വാഴ്ചകളോടും അധികാരങ്ങളോടും ഈ അന്ധകാരത്തിന്റെ ലോകാധിപതികളോടും ആകാശമണ്ഡലത്തിലെ ദുഷ്ടാത്മസേനയോടും അത്രേ.” (എഫെ, 6:12). ഈ ശ്രതുവിനെ നേരിടുന്നതിനായി കർത്താവിന്റെ അമിതബലത്തിൽ ശക്തിപ്പെടുവാൻ അപ്പൊസ്തലൻ നമ്മെ പ്രബോധിപ്പിക്കുന്നു. ദൈവജനത്തിന്റെ ശക്തി അവരിൽ നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന പരിശുദ്ധാത്മാവിന്റെ ശക്തിയാണ്. പരിശുദ്ധാത്മാവിന്റെ ശക്തികൊണ്ടു മാത്രമേ സംഹാരകനെ നേരിടുവാനും കീഴടക്കുവാനും ദൈവജനത്തിനു കഴിയുകയുള്ളു. അതുകൊണ്ടാണ് കർത്താവ് സ്വർഗ്ഗാരോഹണം ചെയ്യുന്നതിനുമുമ്പ് തന്റെ ശിഷ്യന്മാരോട്; “നിങ്ങളോ ഉയരത്തിൽനിന്നു ശക്തി ധരിക്കുവോളം നഗരത്തിൽ പാർക്കുവിൻ” (ലൂക്കൊ, 24:49) എന്നു കല്പിച്ചത്. ഇന്ന് ക്രൈസ്തവ കുടുംബങ്ങളും സഭകളും സമൂഹങ്ങളും ശിഥിലമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത് തങ്ങളുടെ ഭൗതിക ആസ്തികളാകുന്ന ശക്തികൊണ്ട് ഈ സംഹാരകന നേരിടുവാൻ ശ്രമിക്കുന്നതുകൊണ്ടാണ്. പരിശുദ്ധാത്മശക്തി ഒന്നുകൊണ്ടു മാത്രമേ ദൈവജനത്തെ തകർക്കുവാൻ സദാ ശ്രമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന സംഹാരകനെ തുരത്തുവാനും തകർക്കുവാനും കഴിയുകയുള്ളു എന്ന് കർത്താവ് നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നു.

എന്തൊന്നുകൊണ്ടു ഞാൻ യഹോവയുടെ സന്നിധിയിൽ ചെല്ലും

അത്യുന്നതനായ ദൈവത്തെ പ്രസാദിപ്പിച്ച് അനുഗ്രഹവർഷങ്ങൾ നേടുവാനായി മനുഷ്യൻ ദൈവത്തിനു കാഴ്ചകൾ അർപ്പിക്കാറുണ്ട്. കാഴ്ചകളുടെ ബാഹുല്യവും അവയുടെ മൂല്യവും അനുസരിച്ചാണ് ദൈവം അനുഗ്രഹങ്ങൾ പകരുന്നതെന്ന ധാരണ ഇന്നത്തെപ്പോലെ പ്രാചീനകാലത്തും നിലനിന്നിരുന്നുവെന്ന് മീഖായിലൂടെ ദൈവം തന്റെ ജനത്തിനു നൽകുന്ന അരുളപ്പാടുകൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഒരു വയസ്സു പ്രായമുള്ള കാളക്കിടാക്കളെയോ ആയിരമായിരം ആട്ടുകൊറ്റന്മാരെയോ ഹോമയാഗം അർപ്പിക്കുന്നതിലോ പതിനായിരം പതിനായിരം തൈലനദികൾ കാഴ്ചയായി അർപ്പിക്കുന്നതിലോ മക്കളെ അഗ്നിയിൽ ബലിയായി അർപ്പിക്കുന്നതിലോ അല്ല ദൈവം പ്രസാദിക്കുന്നതെന്നും, ഭൗതികമായ കാഴ്ചകളെക്കാൾ ദൈവം വിലമതിക്കുന്നത് ആന്തരികമായ രൂപാന്തരവും തദ്വാര ഉളവാകുന്ന ദൈവിക സ്വഭാവവുമാണെന്നും ദൈവം തന്റെ പ്രവാചകനിലൂടെ വിശദമാക്കുന്നു. (മീഖാ, 6:6,7). താൻ മനുഷ്യനോടു ചോദിക്കുന്ന കാഴ്ച തന്റെ സ്വഭാവത്തോടനുരൂപപ്പെട്ട ജീവിതമാണെന്ന് അരുളിച്ചെയ്യുന്ന ദൈവം, അതിന്റെ അടിസ്ഥാനഘടകങ്ങൾ എന്തെല്ലാമാണെന്നും വിശദമാക്കുന്നു. “മനുഷ്യാ, നല്ലതു എന്തെന്നു അവൻ നിനക്കു കാണിച്ചു തന്നിരിക്കുന്നു: ന്യായം പ്രവർത്തിപ്പാനും ദയാതല്പരനായിരിപ്പാനും നിന്റെ ദൈവത്തിന്റെ സന്നിധിയിൽ താഴ്മയോടെ നടപ്പാനും അല്ലാതെ എന്താകുന്നു യഹോവ നിന്നോടു ചോദിക്കുന്നതു?” (മീഖാ, 6:8). നാം ലൗകികമായി എന്തെല്ലാം കാഴ്ചകൾ ദൈവത്തിനു നൽകിയാലും അവയൊക്കെയും ദൈവം നമുക്കു തന്നിരിക്കുന്ന അനുഗ്രഹങ്ങളുടെ അംശങ്ങളോ അവയിൽനിന്നുള്ളതോ മാത്രമാണ്. സർവ്വശക്തനായ ദൈവത്തിന് നമ്മെത്തന്നെ സമ്പൂർണ്ണമായി സമർപ്പിക്കുന്നതാകുന്നു നമ്മുടെ ജീവിതയാത്രയിൽ നമുക്ക് ദൈവത്തിനു നൽകാവുന്ന ഏറ്റവും മഹത്തായ കാഴ്ച. അതു നാം നൽകുന്ന മറ്റെന്തിനെക്കാളും അമൂല്യവുമാണ്. എന്തെന്നാൽ ദൈവസ്വഭാവം ഉൾക്കൊണ്ട് നാം ദൈവത്തിന്റെ വകയായിത്തീരണമെന്നാണ് നമ്മെക്കുറിച്ചുള്ള ദൈവത്തിന്റെ അത്യധികമായ ആഗ്രഹം. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അതിനെക്കാൾ മഹത്തായ ഒരു കാഴ്ച അർപ്പിക്കുവാൻ നമുക്കു സാദ്ധ്യമല്ല.

പ്രവൃത്തി കണ്ട് മാനസാന്തരം വിലയിരുത്തുന്ന ദൈവം

ദൈവാലയാരാധനകളിലും കൺവെൻഷനുകളിലും ധ്യാനങ്ങളിലും ഉപവാസ ശുശ്രൂഷകളിലുമെല്ലാം മുടക്കം കൂടാതെ പങ്കെടുക്കുന്നവർ അനേകരാണ്. ഇങ്ങനെയുള്ള ആത്മീയ ശുശ്രൂഷകളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നതുകൊണ്ടുമാത്രം ദൈവം തന്റെ കൃപയും കാരുണ്യവും ചൊരിയുകയില്ലെന്നും, വിവിധങ്ങളായ ശുശ്രൂഷകളിലൂടെ മനുഷ്യൻ ശ്രവിക്കുന്ന ദൈവത്തിന്റെ ശബ്ദത്തെ അനുസരിച്ച് പാപം വിട്ടുതിരിഞ്ഞുവെന്നു പ്രവൃത്തികൊണ്ട് ദൈവത്തെ ബോദ്ധ്യമാക്കുമ്പോഴാണ്, ദൈവം തന്റെ കാരുണ്യത്തിന്റെ കലവറ തുറക്കുന്നതെന്നും നീനെവേ നിവാസികളോടുള്ള ദൈവത്തിന്റെ പ്രതികരണ വിളംബരം ചെയ്യുന്നു. മേച്ഛതയിലും വഷളത്തത്തിലും ആണ്ടുകിടന്ന നീനെവേ നിവാസികളുടെ അടുക്കലേക്ക് “ഇനി 40 ദിവസം കഴിഞ്ഞാൽ നീനെവേ ഉന്മൂലമാകും” (യോനാ, 3:4) എന്ന മുന്നറിയിപ്പു നൽകുവാനായി ദൈവം തന്റെ പ്രവാചകനായ യോനായെ അയച്ചു. ദൈവത്തിന്റെ മുന്നറിയിപ്പു കേട്ട മാത്രയിൽ നീനെവേക്കാർ ഒരു ഉപവാസം പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഓരോരുത്തരും അവരവരുടെ ദുർമ്മാർഗ്ഗങ്ങളും സാഹസങ്ങളും ഉപേക്ഷിച്ച് മനംതിരിഞ്ഞ് ഉപവസിക്കുവാൻ നീനെവെ രാജാവ് വിളംബരം പുറപ്പെടുവിച്ചു. അങ്ങനെ നീനെവേനിവാസികൾ, കന്നുകാലികൾക്കുപോലും തീറ്റയോ വെള്ളമോ കൊടുക്കാതെ ഒന്നടങ്കം ഉപവസിച്ചു. ഒരു ദേശം മുഴുവൻ ഇത്ര തീക്ഷണതയോടെ അത്യുന്നതനായ ദൈവത്തിന്റെ തിരുസന്നിധിയിൽ ഉപവസിച്ചിട്ടും അവർ ഉപവസിച്ച ഉടനേ അവരുടെമേൽ താൻ വരുത്തും എന്നരുളിച്ചെയ്ത ശിക്ഷാവിധി ദൈവം മാറ്റുകയോ ഉപേക്ഷിക്കുകയോ ചെയ്തില്ല. എന്നാൽ അവർ ഉപവാസത്തിനുശേഷം തങ്ങളുടെ പാപപങ്കിലമായ വഴികൾ വിട്ടു തിരിഞ്ഞുവെന്ന് ദൈവം അവരുടെ പ്രവൃത്തികളാൽ കണ്ട് മനസ്സലിഞ്ഞു; താൻ അവർക്കു വരുത്തുമെന്ന് അരുളിച്ചെയ്ത അനർത്ഥം വരുത്തിയതുമില്ല. (യോനാ, 3:10). നാം ഉപവാസങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുമ്പോഴും ദൈവവചനം ശ്രവിക്കുമ്പോഴും അനുതാപത്തോടെ പ്രാർത്ഥനാപൂർവം എടുക്കുന്ന തീരുമാനങ്ങളിലല്ല ദൈവം പ്രസാദിച്ച് ഉത്തരമരുളുന്നത്, പിന്നെയോ ദൈവസ്വഭാവത്തോടു താദാത്മ്യം പ്രാപിക്കുവാനായി നാം എടുത്ത തീരുമാനങ്ങൾ നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ പ്രാവർത്തികമാക്കുമ്പോഴാണ് ദൈവം പ്രസാദിക്കുന്നതെന്ന് നിനെവേനിവാസികളോടുള്ള ദൈവത്തിന്റെ സമീപനം നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നു.

ഹൃദയത്തിന്റെ അഹങ്കാരം

വശ്യമധുരമായ സംസാരരീതിയും ലളിതമായ വസ്ത്രധാരണങ്ങളുമൊക്കെ സൗമ്യതയുടെ ഭാവങ്ങളായി അനേകർ കാണാറുണ്ട്. എന്നാൽ സർവ്വജ്ഞാനിയായ ദൈവം സൗമ്യതയുടെ ബാഹ്യപ്രകടനങ്ങളെക്കാൾ അധികം ശ്രദ്ധിക്കുന്നത് മാനുഷനേത്രങ്ങൾക്ക് അഗോചരമായതും, ഹൃദയത്തിൽ ഉരുത്തിരിയുന്നതുമായ അഹന്തയുടെ പ്രതികരണങ്ങളാണെന്ന് എദോമിനെക്കുറിച്ച് തന്റെ പ്രവാചകനായ ഓബദ്യാവിന് നൽകിയ അരുളപ്പാടിലൂടെ വ്യക്തമാക്കുന്നു. പർവ്വതപ്രദേശമായിരുന്ന എദോമിൽ, മനുഷ്യർ പാർത്തിരുന്നത് പാറകളിൽ വെട്ടിയുണ്ടാക്കിയ പാർപ്പിടങ്ങളിലായിരുന്നു. ഉയരങ്ങളിൽ, പാറകളുടെ മറവിടത്തിൽ പാർത്തിരുന്നതിനാൽ ആർക്കും തങ്ങളെ ആക്രമിച്ചു കീഴ്പ്പെടുത്തുവാൻ കഴിയുകയില്ലെന്ന് അവർ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു. അവർ അതു പരസ്യമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും “ആര് എന്നെ നിലത്തു തള്ളിയിടും?” (ഓബ, 3) എന്ന് ഹൃദയത്തിൽ പറയുന്നതായും അങ്ങനെ പറയുവാനുള്ള കാരണം, അവരുടെ ഹൃദയത്തിലെ അഹങ്കാരമാണെന്നും ദൈവം ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. ഹൃദയം അഹന്തയാൽ നിറയുമ്പോഴാണ് ആർക്കും തങ്ങളെ യാതൊന്നും ചെയ്യുവാൻ കഴിയുകയില്ലെന്ന ഭാവം മനുഷ്യനിൽ ഉടലെടുക്കുന്നത്. എദോമിന്റെ ഹൃദയത്തിന്റെ അഹങ്കാരം വരുത്തിവച്ച ദൈവത്തിന്റെ ന്യായവിധി അഹന്തയാൽ പ്രതികരിക്കുകയും പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന സകലരുടെയും കണ്ണു തുറപ്പിക്കണം. എദോമിന്റെ ഹൃദയത്തിന്റെ അഹന്ത നിമിത്തം “നീ കഴുകനെപ്പോലെ ഉയർന്നാലും നക്ഷത്രങ്ങളുടെ ഇടയിൽ കൂടുവെച്ചാലും അവിടെനിന്ന് ഞാൻ നിന്നെ ഇറക്കും” (ഓബ, 4) എന്ന് അരുളിച്ചെയുന്ന ദൈവം മനുഷ്യഹൃദയത്തിന്റെ വികാരവിചാരങ്ങൾ സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിക്കുന്നുവെന്ന് ചണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. സ്വർഗ്ഗസ്ഥനായ ദൈവം, നമ്മുടെ ഹൃദയത്തിൽനിന്നുയരുന്ന മർമ്മരങ്ങൾ സൂക്ഷ്മമായി ശ്രവിക്കുന്നു. ഞാൻ സ്വർഗ്ഗത്തിൽ കയറും; എന്റെ സിംഹാസനം ദൈവത്തിൻ്റെ നക്ഷത്രങ്ങൾക്കുമീതേ ഉയർത്തും . . . . . ” (യെശ, 14:13) എന്നിങ്ങനെ അരുണോദയപുതനായ ശുക്രൻ ഹൃദയത്തിൽ പറഞ്ഞത് ദൈവം കേട്ടു. അവൻ എന്നെന്നേക്കുമായി സ്വർഗ്ഗോന്നതങ്ങളിൽനിന്നു വെട്ടേറ്റു നിലത്തു വീണു. അഹന്ത നിറഞ്ഞ നമ്മുടെ ഹ്യദയത്തിന്റെ നിരുപണങ്ങൾ ദൈവം വ്യക്തമായി മനസ്സിലാക്കുന്നുവെന്ന് എദോമിൻ്റെ മേൽ ദൈവം നടത്തിയ ശിക്ഷാവിധി ഓർമ്മപ്പെടുത്തുന്നു.

ദൈവവിളി അനുസരിക്കുവാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ടോ?

സർവ്വശക്തനായ ദൈവം തന്റെ രാജ്യത്തിന്റെ കെട്ടുപണിക്കായി കാലാകാലങ്ങളിൽ മനുഷ്യനെ വിളിക്കാറുണ്ട്. വിവിധ തലങ്ങളിൽ വ്യത്യസ്തങ്ങളായ ജോലികൾ ചെയ്യുവാൻ തന്റെ ദൂതഗണങ്ങളോടു കല്പിക്കുകയോ മറ്റു ശ്രഷ്ഠമായ മാർഗ്ഗങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുകയോ ചെയ്യാമെന്നിരിക്കെ, എന്തിനാണ് അത്യുന്നതനായ ദൈവം മനുഷ്യനെ വിളിക്കുന്നത്? താൻ മെനഞ്ഞുണ്ടാക്കിയ മനുഷ്യനോടുള്ള ദൈവത്തിന്റെ അദമ്യമായ സ്നേഹമാണ് ഇന്നും മനുഷ്യഹൃദയത്തിന്റെ വാതിലിൽ മുട്ടിവിളിക്കുവാനുള്ള കാരണം. ആ അവർണ്ണ്യമായ ദൈവസ്നേഹമാണ് മനുഷ്യൻ നിത്യരാജ്യത്തിൽ പ്രവേശിക്കുന്നതിനും തന്റെ നിത്യസ്നേഹത്തിന്റെ അവകാശിയായി തീരുന്നതിനുമായി തന്റെ ഓമനപ്പുതനെപ്പോലും യാഗമായി അർപ്പിക്കുവാൻ ദൈവത്തെ നിർബ്ബന്ധിച്ചത്. എന്നാൽ വെറും മണ്ണായ മനുഷ്യൻ പല കാരണങ്ങളും പറഞ്ഞ് ദൈവത്തിന്റെ വിളി തിരസ്കരിക്കാറുണ്ട്. ദൈവത്തിന്റെ വേല ചെയ്യുവാൻ തനിക്കു പഠിപ്പില്ല, പരിജ്ഞാനമില്ല, പാരമ്പര്യമില്ല, പണമില്ല തുടങ്ങി അനേകം ഒഴികഴിവുകൾ ദൈവത്തിന്റെ വിളി നിരസിക്കുവാൻ ബുദ്ധിമാനായ മനുഷ്യൻ നിരത്തിവയ്ക്കുന്നു. എന്നാൽ യാതൊരു ഒഴികഴിവുകളും പറയാതെ തങ്ങളായിരുന്ന സ്ഥാനങ്ങളിലും സാഹചര്യങ്ങളിലും ദൈവവിളി കേട്ടനുസരിച്ച വിശ്വാസവീരന്മാരുടെ നീളുന്ന പട്ടികയിൽ സ്ഥാനം പിടിച്ച വ്യക്തിയാണ് ആമോസ്. ദൈവം തന്നെ വിളിച്ചപ്പോൾ താൻ ആയിരുന്ന അവസ്ഥയും താൻ ആ വിളി സമ്പൂർണ്ണമായി അനുസരിച്ച വിധവും ദൈവവിളി കാര്യമില്ലാക്കാരണങ്ങൾ പറഞ്ഞ് തിരസ്കരിക്കുന്ന ഓരോരുത്തർക്കും മാതൃകയാകണം. “ഞാൻ പ്രവാചകനല്ല, പ്രവാചകശിഷ്യനുമല്ല, ഇടയനും കാട്ടത്തിപ്പഴം പെറുക്കുന്നവനും അത്രെ. ഞാൻ ആടുകളെ മേയിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ യഹോവ എന്നെ പിടിച്ചു. നീ ചെന്ന് എന്റെ ജനമായ യിസായേലിനോടു പ്രവചിക്കുക എന്ന് യഹോവ എന്നോടു കല്പ്പിച്ചു.” (ആമോ, 7:14,15).. കേവലം ഒരു ഇടയനും കാട്ടത്തിപ്പഴം പെറുക്കി നടന്നിരുന്നവനുമായ ആമോസ് പ്രവാചകനോ പ്രവാചകശിഷ്യനോ ആയിരുന്നില്ല. പക്ഷേ അവൻ ദൈവത്തിന്റെ വിളി അനുസരിച്ചു. താൻ ഒരിടയൻ മാത്രമാണെന്നു പറഞ്ഞാഴിയാതെ യിസ്രായേൽ രാജാവായ യാരോബെയാമിനും ബേഥേലിലെ പുരോഹിതനായ അമസ്യാവിനും എതിരായി ദൈവം നൽകിയ അരുളപ്പാടുകൾ പ്രവചിച്ച് ആമോസ് ദൈവത്തിന്റെ തിരുവചനത്തിൽ സ്ഥാനംപിടിച്ചു. നമ്മുടെ കഴിവുകളെക്കുറിച്ച് നന്നായി അറിയാവുന്ന ദൈവമാണ് തന്റെ ദൗത്യത്തിനായി നമ്മെ വിളിക്കുന്നതെന്നു ബോദ്ധ്യമുണ്ടെങ്കിൽ ആ വിളി അനുസരിക്കുവാൻ നമുക്ക് കഴിയും. അപ്പോൾ “ജ്ഞാനികളെ ലജ്ജിപ്പിക്കുവാൻ ദൈവം ലോകത്തിൽ ഭോഷത്തമായതു തിരഞ്ഞെടുത്തു; ബലമുള്ളതിനെ ലജ്ജിപ്പിക്കുവാൻ ദൈവം ലോകത്തിൽ ബലഹീനമായതു തിരഞ്ഞെടുത്തു” (1കൊരി, 1:27) എന്ന ദൈവവചനം നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ അന്വർത്ഥമാകും.

ഒരു ഉപവാസം നിയമിപ്പിൻ!

സർവ്വശക്തനായ ദൈവത്തിന്റെ കഠിനശിക്ഷയുടെ ഫലമായുണ്ടായ കടുത്ത വരൾച്ച സൃഷ്ടിച്ച ക്ഷാമത്തിലൂടെ കടന്നുപോയ ദൈവജനത്തിന്റെ അവശേഷിച്ചിരുന്ന കാർഷിക വിളകൾ മുഴുവൻ വെട്ടുക്കിളികൾ തിന്നുമുടിച്ച് (യോവേ, 1:4) അവരെ ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെ പടുകുഴിയിലേക്കു തള്ളിക്കളഞ്ഞു. ‘യഹോവയുടെ ദിവസം’ അഥവാ തന്റെ ഉഗ്രകോപം അവരെ നശിപ്പിക്കാതിരിക്കുവാൻ “ഒരു ഉപവാസം നിയമിപ്പിൻ” എന്ന് ദൈവം അവരോടു മൂന്നു പ്രാവശ്യം ഉദ്ബോധിപ്പിക്കുന്നു. (യോവേ, 1:14; 2:12, 15). തന്റെ ജനത്തെ അവരുടെ കഷ്ടതകളിൽനിന്നും യാതനകളിൽനിന്നും കരകയറ്റുവാനും അവരെ അനുഗ്രഹിക്കുവാനുമായി ഒരു ഉപവാസം പ്രഖ്യാപിച്ച് തങ്ങളെത്തന്നെ വിശുദ്ധീകരിച്ച് തന്റെ അടുക്കലേക്കു മടങ്ങിവരണമെന്നുള്ള അത്യുന്നതനായ ദൈവത്തിന്റെ കല്പന ദൈവത്തിൻ്റെ അനുഗ്രഹങ്ങൾ തേടുന്ന ഓരോരുത്തരും ശ്രദ്ധിക്കണം. കടുത്ത ക്ഷാമം നിമിത്തം ദാരിദ്ര്യത്തിലും പട്ടിണിയിലുമായിരുന്ന അവരുടെ ഉപവാസം എങ്ങനെയായിരിക്കണമെന്നും ദൈവം അവരോടു കല്പിക്കുന്നു: “എന്നാൽ ഇപ്പോഴെങ്കിലും നിങ്ങൾ പൂർണ്ണഹൃദയത്തോടും ഉപവാസത്തോടും കരച്ചലോടും വിലാപത്തോടുംകൂടെ എങ്കലേക്കു തിരിവിൻ എന്നു യഹോവയുടെ അരുളപ്പാടു. വിസ്ത്രങ്ങളെയല്ല ഹൃദയങ്ങളെ തന്നേ കീറി നിങ്ങളുടെ ദൈവമായ യഹോവയുടെ അടുക്കലേക്കു തിരിവിൻ; അവൻ കൃപയും കരുണയും ദീർഘക്ഷമയും മഹാദയയുമുള്ളവനല്ലോ; അവൻ അനർത്ഥത്തെക്കുറിച്ചു അനുതപിക്കും.” (യോവേ, 2:12,13). ഉപവാസമെന്നത് ഒരു നിശ്ചിത സമയത്തേക്കുള്ള കേവലം ഭക്ഷണവർജ്ജനം മാത്രമല്ല, പിന്നെയോ കഴിഞ്ഞകാല ജീവിതത്തിലെ പാപങ്ങളെക്കുറിച്ച് കണ്ണുനീരോടെ അനുതപിച്ച് പുതിയ സൃഷ്ടിയായി, പൂർണ്ണഹൃദയത്തോടെ തന്റെ അടുക്കലേക്കു മടങ്ങിവരുന്ന പ്രക്രിയ ആയിരിക്കണമെന്ന് ദൈവം കല്പിക്കുന്നു. വസ്ത്രങ്ങൾ കീറിയും ചാക്കുപോലെയുള്ള പരുക്കൻ വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിച്ചും ശരീരമാസകലം ചാരം വാരിയിട്ടും നടത്തുന്ന ഉപവാസത്തിന്റെ ബാഹ്യപ്രകടനങ്ങളെക്കാൾ ഓരോരുത്തനും അവനവൻ ഹ്യദയത്തെ കീറി അഥവാ, പരമാർത്ഥമായി അനുതപിച്ച് പുതുക്കപ്പെട്ട അനുഭവത്തോടെ ഉപവസിക്കുന്നതാണ് പ്രസാദകരം എന്ന സ്നേഹവാനായ ദൈവത്തിന്റെ ആഹ്വാനം, ഭക്ഷണവർജ്ജനം കൊണ്ടുമാത്രം ഉപവസിക്കുന്നുവെന്ന് അഭിമാനിക്കുന്ന ആധുനിക ഉപവാസികൾ കേട്ടനുസരിക്കണം. അങ്ങനെ ഉപവസിക്കുമ്പോൾ താൻ അവർക്കു നൽകുന്ന സമൃദ്ധമായ അനുഗ്രഹങ്ങളെക്കുറിച്ചും സ്നേഹനിധിയായ ദൈവം അവർക്കു വ്യക്തമാക്കിക്കൊടുക്കുന്നു. “ഞാൻ നിങ്ങൾക്കു ധാന്യവും വീഞ്ഞും എണ്ണയും നൽകും; നിങ്ങൾക്ക് അതിനാൽ തൃപ്തിവരും; ഞാൻ ഇനിയും നിങ്ങളെ ജനതകളുടെ ഇടയിൽ നിന്ദയാക്കകയുമില്ല.” (യോവേ, 2:19). അതോടൊപ്പം അവരുടെ ശത്രുവിന്റെ മുൻപടയെ കിഴക്കേകടലിലും അവന്റെ പിൻപടയെ പടിഞ്ഞാറേകടലിലും ഇട്ടുകളയുമെന്നും ദൈവം അരുളിച്ചെയ്യുന്നു. (യോവേ, 2:20). തന്റെ സ്നേഹത്തിലേക്കു കടന്നുവന്ന് കാരുണ്യമാർജ്ജിച്ച് സമൃദ്ധമായ അനുഗ്രഹങ്ങൾ നേടുവാൻ സ്നേഹവാനായ ദൈവം തന്റെ ജനത്തിനു നൽകിയിരിക്കുന്ന ഉപവാസം എന്ന ഈ അതിമഹത്തായ ആയുധം യഥായോഗ്യം ഉപയുക്തമാക്കുവാൻ നമുക്കു കഴിയണം.

യാഗത്തേക്കാൾ ശ്രേഷ്ഠം ദൈവപരിജ്ഞാനം

അത്യുന്നതനായ ദൈവത്തിന്റെ സന്നിധിയിൽ തന്റെ ജനം അർപ്പിക്കേണ്ട യാഗങ്ങളുടെയും പാലിക്കേണ്ട അനുഷ്ഠാനങ്ങളുടെയും ആരാധിക്കേണ്ട ക്രമീകരണങ്ങളുടെയും വിശദാംശങ്ങൾ ദൈവം കല്പനകളായി മോശെയിലൂടെ നൽകിയത്, അവർ എന്നെന്നും നിത്യമായ സ്നേഹത്താൽ തന്നാടു ബന്ധിതരാകുന്നതിനു വേണ്ടിയായിരുന്നു. അവരോടുള്ള തന്റെ അത്യഗാധമായ സ്നേഹത്താൽ പാലും തേനും ഒഴുകുന്ന കനാൻദേശം അവർക്ക് അവകാശമായി കൊടുത്തു. ആ സമ്പൽസമൃദ്ധിയുടെ നടുവിൽ തങ്ങളോടു കല്പിച്ചിരുന്നതനുസരിച്ച് അവർ യാഗങ്ങളും ഹോമയാഗങ്ങളും അർപ്പിച്ചു. ആരാധനകൾ മുടക്കംകൂടാതെ നടത്തി. പക്ഷേ, അവർ അവയെല്ലാം ചെയ്തത് ദൈവത്തോടുള്ള അദമ്യമായ സ്നേഹംകൊണ്ടായിരുന്നില്ല. പ്രത്യുത പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ നിർബ്ബന്ധം കൊണ്ടായിരുന്നു. അവർ സത്യദൈവത്തെക്കാൾ ഉപരിയായി അന്യദൈവങ്ങളെയാണ് സ്നേഹിച്ചത്. അതുകൊണ്ടാണ് “യാഗത്തിലല്ല, ദയയിലും ഹോമയാഗങ്ങളെക്കാൾ ദൈവപരിജ്ഞാനത്തിലും ഞാൻ പ്രസാദിക്കുന്നു” (ഹോശേ, 6:6) എന്ന് ദൈവം അരുളിച്ചെയ്യുന്നത്. തന്റെ സ്നേഹത്തിന്റെ വൈശിഷ്ട്യത്തെ മനസ്സിലാക്കുവാൻ പരിജ്ഞാനമില്ലാത്തതിനാലാണ് നാമമാത്രമായ ചടങ്ങുകളായി, തന്നോടു യാതൊരു വൈകാരിക ബന്ധവുമില്ലാതെ അവർ യാഗങ്ങൾ അർപ്പിച്ചിരുന്നതെന്ന് ദൈവം വ്യക്തമാക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് തന്നോടുള്ള സ്നേഹത്തിന്റെ ബാഹ്യഭാവങ്ങൾ കാട്ടി അർപ്പിക്കുന്ന യാഗങ്ങളെക്കാളും ഹോമയാഗങ്ങളെക്കാളും വിശ്വസ്തത നിറഞ്ഞ, അചഞ്ചലമായ, സ്ഥിരപ്രതിഷ്ഠമായ സ്നേഹത്തിൽനിന്ന് അർപ്പിക്കുന്ന യാഗങ്ങളാണ് തന്നെ പ്രസാദിപ്പിക്കുന്നതെന്ന് ദൈവം അരുളിച്ചെയ്യുന്നത്. ആ സ്നേഹം ഉളവാകുന്നത് അവരോടുള്ള തന്റെ സ്നേഹത്തെയും കരുണയെയും കരുതലിനെയും കുറിച്ചുള്ള പരിജ്ഞാനം അവർക്ക് ഉണ്ടാകുമ്പോഴാണ്. ആ വലിയ പരിജ്ഞാനത്താൽ അവരിൽനിന്നു കരുണയുടെ നീർച്ചാലുകൾ അണപൊട്ടിയൊഴുകും. അതുകൊണ്ടാണ് ഹോമയാഗങ്ങളെക്കാൾ ദൈവിക പരിജ്ഞാനത്തിൽ താൻ പ്രസാദിക്കുന്നുവെന്ന് ദൈവം അരുളിച്ചെയ്യുന്നത്. കരുണാസമ്പന്നനായ ദൈവത്തിനു നമ്മാടുളള സ്നേഹം മനസ്സിലാക്കാതെയും നമുക്ക് ദൈവത്തോടുള്ള സ്നേഹബഹുമാനങ്ങൾ ഇല്ലാതെയുമാണ് നാം ദൈവസന്നിധിയിൽ നേർച്ചകളും ആരാധനകളും മറ്റും അർപ്പിക്കുന്നതെങ്കിൽ, യിസായലിനോട് ദൈവം അരുളിച്ചെയ്തത് നമുക്കും ബാധകമാണ്. അതുകൊണ്ട് നാം ദൈവസന്നിധിയിൽ ചെയ്യുന്നതെല്ലാം, ദൈവത്തിനുവേണ്ടി ചെയ്യുന്നതെല്ലാം, ദൈവത്തോടുള്ള നിർവ്യാജനേഹത്തിൽനിന്ന് ഉരുത്തിരിയുന്നതാകുമ്പോഴാണ് ദൈവത്തിൻ്റെ പ്രസാദവർഷം നമ്മുടെമേൽ സ്നേഹവാനായ ദൈവം ചൊരിയുന്നത്.